بندرعباس به عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری ایران، جایگاه ویژه‌ای در واردات و صادرات کالا دارد. این بندر به دلیل موقعیت استراتژیک خود در خلیج فارس، مرکز اصلی ترخیص کالاهای وارداتی از طریق دریا محسوب می‌شود. گمرک شهید رجایی بندرعباس بزرگ‌ترین گمرک دریایی کشور است و بیش از ۷۰ درصد واردات کالا از طریق این بندر انجام می‌گیرد. بنابراین آشنایی با مراحل و الزامات ترخیص کالا در بندرعباس برای تجار و بازرگانان اهمیت بالایی دارد.
چرا بندرعباس برای واردات اهمیت دارد؟
دلایل متعددی وجود دارد که بندرعباس را به مرکز اصلی واردات کشور تبدیل کرده است:
- موقعیت جغرافیایی مناسب در خلیج فارس و نزدیکی به مسیرهای بین‌المللی حمل‌ونقل دریایی زیرساخت‌های گسترده شامل اسکله‌های مدرن و تجهیزات بارگیری وجود گمرک شهید رجایی به عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین گمرک کشور امکان تخلیه و بارگیری انواع کالا از کانتینرهای استاندارد گرفته تا کالاهای فله‌ای ارتباط ریلی و جاده‌ای مناسب برای انتقال کالا به سراسر ایران
مراحل ترخیص کالا در گمرک بندرعباس
ترخیص کالا در بندرعباس همانند سایر گمرکات کشور است، اما حجم بالای فعالیت و الزامات خاص این بندر نیازمند مدیریت دقیق‌تر است. مراحل اصلی شامل:
۱. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت
هر واردکننده باید پیش از ورود کالا، ثبت سفارش خود را در سامانه جامع تجارت انجام دهد. در این مرحله مشخصات کالا، کشور مبدأ، تعرفه و ارزش آن ثبت می‌شود.
۲. ورود کالا و دریافت قبض انبار
پس از ورود کشتی به بندر و تخلیه بار، قبض انبار توسط انبارهای بندر صادر می‌شود. این قبض نشان‌دهنده ورود کالا به گمرک است.
۳. اظهار کالا در سامانه EPL
واردکننده یا نماینده او باید اظهارنامه گمرکی کالا را در سامانه EPL ثبت کند. اطلاعات وارد شده شامل نوع کالا، تعداد، ارزش و کد تعرفه می‌باشد.
۴. بررسی و ارزیابی کالا
کارشناسان گمرک مدارک و در صورت نیاز کالا را بررسی می‌کنند. در این مرحله مطابقت اظهارنامه https://ntsteam.com/clearance-of-goods-from-shahid-rajaee-customs/ با کالای واقعی بررسی می‌شود.
۵. پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
حقوق ورودی، مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینه‌ها بر اساس تعرفه کالا محاسبه و پرداخت می‌شوند. انتخاب صحیح تعرفه می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد.
۶. صدور پروانه سبز گمرکی
پس از تایید نهایی و پرداخت هزینه‌ها، پروانه سبز صادر می‌شود و کالا می‌تواند از انبار ترخیص گردد.
مدارک لازم برای ترخیص کالا در بندرعباس
برای ترخیص کالا در بندرعباس مدارک زیر مورد نیاز است:
- قبض انبار صادر شده توسط بندر بارنامه دریایی (Bill of Lading) فاکتور خرید (Invoice) لیست عدلبندی (Packing List) گواهی مبدأ (Certificate of Origin) مجوزهای لازم از سازمان‌های مربوطه مانند وزارت بهداشت یا سازمان استاندارد کارت بازرگانی معتبر
چالش‌های ترخیص کالا در بندرعباس
با توجه به حجم بالای فعالیت‌ها در بندرعباس، برخی مشکلات و چالش‌ها اجتناب‌ناپذیر هستند:
- ترافیک بالای کشتی‌ها و ازدحام در زمان‌های خاص هزینه‌های بالای دموراژ در صورت تأخیر در ترخیص پیچیدگی در دریافت مجوزهای قانونی احتمال اختلاف در تعیین تعرفه گمرکی ریسک خرابی کالاهای حساس به دلیل شرایط انبارداری
راهکارهای کاهش مشکلات در ترخیص کالا
برای جلوگیری از مشکلات و تسریع در فرآیند ترخیص، توصیه‌های زیر قابل اجرا هستند:
ثبت به‌موقع سفارش در سامانه جامع تجارت تهیه کامل مدارک پیش از ورود کالا به بندر انتخاب شرکت حمل‌ونقل و فورواردر معتبر استفاده از خدمات کارگزار رسمی گمرک پیگیری مداوم وضعیت کالا از طریق سامانه EPLنقش کارگزار رسمی گمرک در بندرعباس
کارگزاران رسمی گمرک به دلیل تجربه بالا و آشنایی با قوانین، نقش مهمی در تسریع فرآیند ترخیص دارند. آنها می‌توانند:
- مدارک لازم را به‌درستی آماده کنند تعرفه صحیح کالا را انتخاب کنند مجوزهای قانونی را سریع‌تر دریافت کنند هزینه‌های اضافی ناشی از دموراژ و انبارداری را کاهش دهند
جمع‌بندی
ترخیص کالا در بندرعباس به دلیل اهمیت این بندر در تجارت بین‌المللی ایران، یکی از مهم‌ترین مراحل واردات کالا است. آشنایی با مراحل و مدارک مورد نیاز، استفاده از خدمات کارگزاران رسمی گمرک و مدیریت صحیح فرآیند می‌تواند منجر به ترخیص سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر شود. بنابراین هر واردکننده‌ای که قصد تجارت از طریق بندرعباس را دارد، باید برنامه‌ریزی دقیق و دانش کافی از قوانین و مقررات گمرکی داشته باشد.