چین به عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران شناخته می‌شود و بخش قابل توجهی از کالاهای وارداتی کشور از این کشور تأمین می‌شود. از تجهیزات صنعتی و مواد اولیه گرفته تا لوازم خانگی و قطعات الکترونیکی، همگی سهم قابل توجهی در مبادلات ایران و چین دارند. با توجه به این حجم بالای تجارت، آشنایی با مراحل ترخیص کالاهای وارداتی از چین برای تجار و بازرگانان اهمیت بسیار زیادی دارد.
چرا چین مهم‌ترین منبع واردات ایران است؟
چندین دلیل اصلی باعث شده‌اند که چین در صدر کشورهای صادرکننده کالا به ایران قرار گیرد:
- قیمت مناسب کالاها نسبت به سایر کشورها تنوع بالای محصولات از مواد اولیه تا کالاهای مصرفی امکان تولید سفارشی کالا بر اساس نیاز واردکننده شبکه گسترده حمل‌ونقل دریایی و هوایی میان چین و ایران
همین عوامل باعث شده است که هر ساله هزاران کانتینر کالا از بنادر چین به سمت بنادر جنوبی ایران روانه شوند.
مدارک لازم برای ترخیص کالاهای وارداتی از چین
برای ترخیص هر نوع کالایی از گمرک ایران، مدارک مشخصی باید ارائه شود. مهم‌ترین مدارک عبارت‌اند از:
- قبض انبار صادر شده توسط گمرک بارنامه دریایی یا هوایی فاکتور خرید (Invoice) صادر شده توسط فروشنده چینی لیست عدلبندی یا Packing List گواهی مبدأ (CO) برای تعیین کشور سازنده مجوزهای مورد نیاز برای کالاهای خاص (مانند تجهیزات پزشکی، مواد غذایی و غیره) کارت بازرگانی معتبر
مراحل ترخیص کالاهای وارداتی از چین
ترخیص کالا فرآیندی چندمرحله‌ای است که نیازمند دقت و پیگیری می‌باشد. این مراحل به ترتیب عبارت‌اند از:
۱. ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت
قبل از هر اقدامی، باید پروفرما اینویس صادر شده توسط فروشنده چینی در سامانه جامع کالا از بندر خشک آپرین تجارت ثبت شود. این مرحله شامل تعیین تعرفه گمرکی، ارزش کالا و دریافت مجوزهای احتمالی است.
۲. حمل کالا به ایران
اکثر کالاهای وارداتی از چین به صورت دریایی و از طریق بنادر اصلی مانند بندر شنژن، شانگهای و نینگبو حمل می‌شوند. زمان حمل دریایی به طور میانگین ۲۵ تا ۴۰ روز است. در موارد خاص، حمل هوایی نیز برای کالاهای سبک و با ارزش بالا استفاده می‌شود.
۳. اظهار کالا در گمرک ایران
پس از رسیدن کالا به بنادر ایران (مانند بندرعباس یا بندر امام خمینی)، باید اظهارنامه در سامانه EPL گمرک ثبت شود. در این اظهارنامه اطلاعات کالا، ارزش، کشور مبدا و تعرفه مشخص می‌گردد.
۴. ارزیابی و بازرسی کالا
کارشناسان گمرک بر اساس اسناد ارائه‌شده، کالا را بررسی می‌کنند. در بسیاری از موارد، ارزیابی ترخیص کالا از گمرک بندرعباس فیزیکی نیز صورت می‌گیرد تا از تطابق کالا با مدارک اطمینان حاصل شود.
۵. پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
میزان حقوق ورودی و مالیات بر ارزش افزوده بر اساس تعرفه گمرکی کالا محاسبه می‌شود. واردکننده باید این مبالغ را به حساب گمرک واریز کند.
۶. دریافت پروانه سبز گمرکی
پس از تکمیل مراحل و پرداخت هزینه‌ها، پروانه سبز صادر می‌شود که مجوز نهایی خروج کالا از انبار گمرک است.
چالش‌های واردات و ترخیص کالا از چین
با وجود جذابیت واردات از چین، بازرگانان با مشکلات و چالش‌هایی نیز روبه‌رو هستند:
- تغییرات مداوم قوانین و بخشنامه‌های گمرکی در ایران مشکل در انتخاب تعرفه صحیح کالا نوسانات نرخ ارز و مشکل در انتقال وجه به فروشنده چینی تاخیر در حمل دریایی به دلیل ازدحام بنادر هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده در گمرک مانند انبارداری و بازرسی
راهکارهای کاهش مشکلات در ترخیص کالا از چین
برای کاهش ریسک‌ها و مشکلات احتمالی، رعایت نکات زیر ضروری است:
نقش کارگزار رسمی در واردات از چین
با توجه به پیچیدگی‌های فرآیند واردات و ترخیص کالا از چین، همکاری با یک کارگزار رسمی گمرک می‌تواند بسیار سودمند باشد. کارگزاران علاوه بر آشنایی با قوانین گمرکی ایران، تجربه کافی در مدیریت اسناد و ارتباط با گمرک دارند. این موضوع باعث می‌شود فرآیند ترخیص سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام شود.
جمع‌بندی
ترخیص کالاهای وارداتی از چین فرآیندی استراتژیک برای بسیاری از واردکنندگان ایرانی است. از ثبت سفارش گرفته تا حمل و ترخیص نهایی، هر مرحله نیازمند دقت و تجربه است. اشتباه در هر بخش می‌تواند موجب افزایش هزینه‌ها یا حتی توقیف کالا شود. به همین دلیل، استفاده از خدمات شرکت‌های بازرگانی معتبر و کارگزاران گمرکی حرفه‌ای بهترین راه برای اطمینان از موفقیت در این مسیر است.